Üniversite eğitiminde bir ödev veya tez hazırlarken veya herhangi bir alanda eser ortaya koyarken yapılan bu çalışmanın orijinal olması beklenir. Ortaya konulan eserin kişiye özgü olması istenir. Aksi durumda intihal yapmak suçlaması ile karşı karşıya kalınmaktadır. Daha çok tezlerde dikkat çeken intihal oranı, çeşitli programlar aracılığıyla tez benzerlik oranı hesaplama sonucunda ortaya çıkmaktadır. Alınan intihal raporu ile ortaya çıkan tez intihal oranı verilen emeğin boşa gitmesine sebep olmaktadır. Bu durumda intihal önleme yollarının araştırılması gerekir.
İntihal oranı nasıl düşürülür? Sorusuna cevap vermeden önce “intihal nedir?” sorusu cevaplanmalıdır. İntihal, başka bir yazarın, araştırmacının veya çalışma yapan kişinin kendi eserlerinden, atıf yapma kurallarına uygun olmayan şekilde, cümlelerini, fikirlerini, planlı veya plansız bir şekilde etik dışı bir biçimde kullanmasıdır. İntihal ciddi bir akademik ve entelektüel suç olarak görülmektedir. İntihal suçu çalışmanızın iptal edilmesine, güvenilirliğinizin ve itibarınızın kaybolmasına yol açabilecek kadar olumsuz sonuçlar doğurabilir.
İntihal, günümüzde akademik çalışmalar için ciddi bir sorundur ve akademik çalışmaların reddedilmesi için önemli bir nedendir. Bu nedenle araştırmacıların intihal hakkındaki bilgi ve deneyimlerini arttırmaları zorunludur. Bazı enstitüler veya akademik gelenekler, kelimelerin veya fikirlerin kaynağını göstererek kimlik doğrulaması konusunda ısrar etmeyebilir. Fakat bu onaylama biçimi, küresel akademik çevrelerde bir ön koşuldur. Günümüzde internet aracılığı ile bilgiye ve belgeye ulaşmak oldukça kolaylaşmıştır. Bu durum intihal yapmayı kolaylaştırdığı gibi intihal tespitini de kolaylaştırmaktadır. İntihal raporu ile bir çalışmada intihal olup olmadığı kolaylıkla anlaşılabilmektedir. Bu nedenle araştırmacıların, çalışmalarına kopyala-yapıştır şeklindeki eklemelerle intihale yakalanmamaları düşünülemez ve çalışmalarını enstitülerine kabul ettirmeleri mümkün olmaz.
İntihalden Kaçınma Yolları
İntihalden kaçınmak için bazı yöntemler vardır. İntihalden kurtulma yolları aslında basittir. Öncelikle intihal yapmak gibi bir düşüncenin olmaması gerekir. Çoğu durumda bilgi eksikliği nedeniyle intihale düşülmektedir. Bu nedenle intihale düşmemek için intihal yapmamaya çalışmak ve intihalden kurtulma yollarını bilmek gerekir. İntihalden kaçınmak için aşağıdaki öneriler dikkate alınabilir:
1. İçeriği anlayın
• Çalışmanızda kullanacağınız bilgileri kopyalayıp yapıştırmayın. Bunun yerine, referans aldığınız fikri kendi sözlerinizle yeniden ifade edin ve atıfta bulunmayı (kaynak göstermeyi) unutmayın.
• Doğru yorumlamak için referans kaynağının fikirlerini iyi anlayın. Mutlaka çalışmanızla ilgili olduğunu anladıktan sonra kullanmanız daha iyi olacaktır.
2. Alıntı gösterme kurallarına dikkat edin
Başka bir çalışmadan aldığınız cümleleri belirtmek için tırnak işaretleri kullanın. Enstitünüzün tez yazım kılavuzunda doğrudan ve dolaylı alıntıları nasıl kullanabileceğiniz hakkında bilgi edinin. Doğrudan alıntılar tam olarak onları aldığınız çalışmada göründükleri şekilde olmalıdır. En önemlisi de hem doğrudan alıntı hem de dolaylı alıntı için kaynak gösterme zorunluluğunuzun olduğuna dikkat etmelisiniz.
3. Neyin alıntı olup olmadığını belirleyin
- Kendinizin olmayan ancak başka bir çalışmadan alınan herhangi bir cümle veya fikrin mutlaka alıntı olduğu belirtilmelidir.
- Kendi Materyalinizi Alıntılayın — Önceki çalışmalarınızdan içerik kullanıyorsanız, kendinizi alıntılamanız gerekir. Daha önce alıntı yapmadan yayınladığınız çalışmalarınızın kullanımına kendinden intihal denmektedir.
- Testlerinizi yaptıktan sonra topladığınız bilimsel kanıtlar belirtilmelidir.
- Gerçeklerden veya ortak bilgiden alıntı yapmaya gerek yoktur. Emin değilseniz, bir referans ekleyin.
4. Alıntılarınızı yönetin
- Başvurduğunuz kaynakların kayıtlarını tutun. Çalışmanız için kullanılan alıntıları yönetmek için EndNote veya Reference Manager gibi özel alıntı yazılımları kullanabilirsiniz.
- Çalışmanızda yapacağınız literatür araştırması için birden fazla referans kullanın. Örneğin bir kitap, makale vb. gönderme yapmak yerine ayrı ayrı makalelere, kitaplara vb. atıfta bulunmalısınız.
5. İntihal oranı tespit eden intihal programları kullanın
Çalışmanızın ne kadarının intihal olduğunu görmek için Turnitin intihal programı veya iThenticate intihal programı gibi çeşitli intihal tespit araçlarını kullanabilirsiniz. Bu, size çalışmanızı teslim etmeden önce çalışmanızın intihal oranı hakkında bilgi verecektir.
Not: Daha önce yayınlanan çalışmaları incelemek gayet iyi olsa da aynı şeyi kapsamlı benzerlikle açıklamak doğru değildir. İntihalin çoğu herhangi bir belgenin (makale, tez vb.) literatür tarama bölümünde ortaya çıkar. Bu nedenle orijinal çalışmayı dikkatlice okursanız, içeriği anlamaya çalışın, notlarınızı iyi alın ve ardından kendi hedef kitlenize kendi cümlelerinizle ifade edin (orijinal kaynağı göstermeyi unutmadan). O zaman asla intihalle suçlanmayacaksınız en azından literatür inceleme bölümü için. Tabi bu ifade yanlış anlaşılmasın, hiçbir zaman başkalarında ait olan bilgiler sizinmiş gibi vermemelisiniz.